यह कोई नहीं जानता कि भगवान कैसे दिखते हैं. यह मनुष्य की अवधारणाएं हैं कि भगवान का रंग रूप किसी विशेष प्रकार का है. उस परमात्मा रूपी रूह को पहचानना और उस तक पहुंचना केवल मुश्किल ही नहीं बल्कि एक मात्र नामुमकिन है लेकिन एक रास्ता है जिसे पार कर मनुष्य भगवान तक पहुंच सकता है
लोगों का मानना है कि भगवान शिव, जो भोले शंकर के नाम से पुराणों में विख्यात हैं वे आज भी हमारे बीच हैं लेकिन उन तक पहुंचना आसान नहीं है. भोले शंकर आज भी अपने परिवार के साथ विशाल व कठोर ‘कैलाश पर्वत’ पर रहते हैं लेकिन पहुंच कर उनके दर्शन करना नामुमकिन सा है.पुराणों व शास्त्रों के अनुसार कैलाश पर्वत के आसपास कुछ ऐसी शक्तियां हैं जो उसके वातावरण में समाई हुई हैं. क्या आप जानते हैं कि आजतक इस कठोर एवं रहस्यमयी पर्वत की चोटी पर कोई ना पहुंच पाया सिवाय एक तिब्बती बौद्ध योगी मिलारेपा के जिन्होंने 11वीं सदी में इस यात्रा को सफल बनाया था.
शिव के घर, कैलाश पर्वत से जुड़े ऐसे अनेक तथ्य हैं जिनपर महान वैज्ञानिकों द्वारा शोध किये जा रहे हैं लेकिन ऋषि मुनियों के अनुसार उस भोले के निवास के रहस्य को भांप पाना किसी साधारण मनुष्य के वश में नहीं है.वैज्ञानिकों द्वारा किये गए एक शोध के मुताबिक दुनिया में एक्सिस मुंड नामक अवधि है. यह एक्सिस मुंड आकाश और पृथ्वी के बीच संबंध का एक बिंदु है जहां चारों दिशाएं मिल जाती हैं. वैज्ञानिकों के अनुसार इस एक्सिस मुंड पर अलौकिक शक्ति का प्रवाह होता है और आप उन शक्तियों के साथ संपर्क कर सकते हैं. यह बिंदु कुछ और नहीं बल्कि कैलाश पर्वत ही है जहां शिव की कृपा से अनेक शक्तियों का प्रवाह होता है.
कैलाश पर्वत की वास्तविक विशेषताओं की बात करें तो इस विशाल पर्वत की ऊंचाई 6714 मीटर है. ऊंचाई के संदर्भ में कैलाश पर्वत दुनिया भर में मशहूर माउंट एवरेस्ट से ऊंचा नहीं है लेकिन इसकी भव्यता ऊंचाई में नहीं, बल्कि उसके आकार में है. यदि आप कैलाश पर्वत को ध्यान से देखें तो इसकी चोटी की आकृति बिलकुल शिवलिंग जैसी है जो वर्षभर बर्फ की सफेद चादर से ढका रहता है.कैलाश पर्वत की चोटी के बाद यदि हम इसके भूभाग को देखें तो यह चार महान नदियों से घिरा है. सिंध, ब्रह्मपुत्र, सतलज और कर्णाली, यह सभी नदियां इस महान एवं पवित्र पर्वत को छू कर गुजरती हैं. नदियों के साथ-साथ कैलाश पर्वत दो सरोवरों को भी अपनी अस्मिता में बांधता है. मानसरोवर तथा राक्षस झील, ऐसे सरोवर जो दुनिया भर में अपनी विभिन्नता के लिए प्रसिद्ध हैं, यह दोनों सरोवर इस पर्वत की शान को और भी बढ़ाते हैं.कैलाश पर्वत के बारे में तिब्बत मंदिरों के धर्म गुरु बताते हैं कि कैलाश पर्वत के चारों ओर एक अलौकिक शक्ति का प्रवाह होता है. यह शक्तियां कोई आम नहीं बल्कि अद्भुत हैं. कहा जाता है कि आज भी कुछ तपस्वी इस शक्तियों के माध्यम से आध्यात्मिक गुरुओं के साथ संपर्क करते हैं.
केवल कैलाश पर्वत ही नहीं बल्कि इस पर्वत से सटे 22,028 फुट ऊँचे शिखर और उससे लगे मानसरोवर को ‘कैलाश मानसरोवर तीर्थ’ कहते हैं. यहां उपस्थित ऋषि बताते हैं कि कैलाश मानसरोवर उतना ही प्राचीन है जितनी प्राचीन हमारी सृष्टि है. कैलाश पर्वत की तरह ही कैलाश मानसरोवर के वातावरण में भी कुछ शक्तियों का प्रवाह होता है. यह एक प्रकार की अलौकिक जगह है जहां पर प्रकाश तरंगों और ध्वनि तरंगों का समागम होता है जो कि ‘ॐ’ की प्रतिध्वनि करता है.कहा जाता है कि गर्मी के दिनों में जब मानसरोवर की बर्फ़ पिघलती है तो एक अजब प्रकार की आवाज़ सुनाई देती है. स्थानीय लोगों का मानना है कि यह मृदंग की आवाज़ है. मान्यता यह भी है कि कोई व्यक्ति मानसरोवर में एक बार डुबकी लगा ले तो वह रुद्रलोक पहुंच सकता है।
ગુમાવેલી સંપત્તિ ફરી કમાઈ શકાય છે. ભુલાઈ ગયેલી વિદ્યા ફરી યાદ કરી શકાય છે. ગુમાવેલું સ્વાસ્થ્ય યોગ્ય ઈલાજ દ્વારા પાછું મેળવી શકાય છે પરંતુ ગયેલો સમય કોઈ રીતે પાછો આવતો નથી અને પછી પશ્ચાતાપ બાકી રહી જાય છે. આજે આપણે કહીએ છીએ કે સમય નથી, સમયનો અભાવ છે પરંતુ સમય તો ચોવીસ કલાકનો દરરોજ બધાંને મળે છે સમયનો અભાવ નથી, અભાવ આસ્થાનો છે. ગામગપાટાં માટે સમય છે, સિનેમા જોવા માટે સમય છે, એકબીજાનાં ટાટિયાં ખેંચવા માટે સમય છે, બજારમાં ચાની લારી પર બેઠાં રહીએ છીએ, ચૂંટણીનાં બૂથમાં બેઠા રહીએ છીએ. પણ સ્વાધ્યાય માટે આપણે સમય નથી. આપણી સ્કૂલ ખોલવાની, હોસ્પિટલ ખોલવાની લાયકાત નથી પણ આપણે દિવસમાં થોડો સમય દેશ, ધર્મ, સમાજ માટે વિતાવીએ. આપણે ક્યારેક ગરીબોનાં ઘેર જઈએ. અનાથાલાયો અને હોસ્પિટલની મુલાકાતો લઈએ અને તેમની શક્ય એટલી સેવા કરીએ. આપણે ગમે તેટલાં રૃપિયા આપીએ પણ પ્રેમ અને સહાનુભૂતિભર્યા શબ્દો તેઓને વધારે સાંતવન આપશે અને આપણાં હૃદય વિશાળ બનશે.
અયોધ્યા પાસે આવેલા છપૈયા નામના ગામમાં સંવત ૧૮૩૭ની ચૈત્ર સુદ નોમ એટલે કે રામનવમીની તિથિએ સ્વામી સહજાનંદનો જન્મ થયો હતો. એમનું બાળપણનું નામ ઘનશ્યામ હતું. બાળપણથી જ એમને ઘરસંસારમાં મન લાગતું નહી. અગિયાર વર્ષની ઉંમરે એમણે ઘરનો ત્યાગ કર્યો હતો.
મન ચેતના છે. મન વગરનો માનવી, ચેતન વગરનો જડ છે. મનનો મહિમા અપરંપાર છે. મનનો વિસ્તાર ત્રિલોક છે. તે ધારે ત્યાં જઈ શકે છે અને પલકમાં પાછું ફરી શકે છે. જો પાણીનો કોઈ રંગ હોય તો મનનો રંગ હોય, પાણીને જે રંગમાં ભેળવો તેવું તે બની જાય છે. તો મન સ્વાદ, રસ જેવું છે. મધુર, અમ્લ, લવણ, કટુ, તિકત અને કશાય. આમ મન જે બિબામાં ઢળે તે તેવું છે. પરીક્ષામાં વિદ્યાર્થી પાસ થઈ એ-૧ ગ્રેડ મેળવે તો કહે કે મેં મનમાં ધાર્યું જ હતું. શિક્ષક કહે મારું મન જ કહેતું હતું કે તું એ-૧ ગ્રેડ લાવીશ જ. માતા-પિતા કહે અમારું મન તો રાજીના રેડ થઈ ગયું. આમ સૌના પર મનની અસર છે. ''મન કે હારે હાર હૈ, મનકી જીતે જીત, કહે કબીર પાઈએ મનકી પરતીત 'કબીર'.' મન ચંચળ છે. મન મર્કટ જેવું છે. મન વગરનું મળવું અને ભીંત સાથે ભટકાવું બરાબર છે. મન મેળ હોય તો, જીવન અમૃત , નહી તો કડવું ઝેર કહેવાય છે. મન હોય તો માળવે જવાય, મન રસ છે. ક્યારેક કડતું, તો ક્યારેક ખાટું, તો ક્યારેક મીઠું મધ જેવું ગળ્યું. પૂર્ણિમાના ચંદ્રની જેમ ન સોળે કળા ખિલ્યું હોય તો મન મોર બની થનગનાટ કરે, જો મન ઉદાસ હોય તો અમાસની અંધકારી રાત, 'માલા તો કરે મેં ફિરે, જીભ ફરે મુખમાય, મનવા તો દસ દિશા ફરે યહ તો સુમરિતનાકી' 'કબીર'. મન (રસ) ધ્યાનની માતા છે અને મન (ધ્યાન) સ્મૃતિની માતા છે.
શ્રીફળ એટલે સર્વ સામાન્ય રીતે નારિયેળ. તેણે શ્રીફળ નામ કમાવ્યું છે. આજે સર્વ ધર્મકાર્યોથી પ્રારંભ કરી જીવનની અંતિમ સફર સુધી માનવને શ્રીફળનો સાથ છે. મોટા ભાગની ધાર્મિક ક્રિયાઓનો શુભારંભ શ્રીફળના બલિદાનથી થાય છે અને તેને જ શુભ પ્રારંભ અથવા મંગલ પ્રારંભ માનવામાં આવે છે.
કર્મ થકી માનવ જીવનનું ઘડતર થાય છે. જન્મથી મૃત્યુ સુધીના સમયગાળામાં થયેલા કર્મો જીવનનું મૂલ્ય ગણાય છે. કર્મ, અકર્મ અને વિકર્મ થકી જીવનની કિંમત થાય છે. આપણા શાસ્ત્રો પણ કર્મની સાક્ષી પૂરે છે. મહાભારતમાં દુર્યોધનના દુષ્કર્મો અને પાંડવોના સત્કર્મનો સાક્ષાત્કાર છે. સંતો, મહંતો અને ધર્મ ઉપદેશકોએ કર્મની ગતિ ન્યારી કહી છે. કારણ વિના કર્મ નથી અને કર્મ થકી કારણ ઉભું થાય છે. મૃગયા રમવાના કારણે દશરથ રાજાએ શ્રવણને મૃગ જાણીને બાણ માર્યું. શ્રવણના મૃત્યુ બાદ શાપના કારણે દશરથ રાજાને પુત્ર વિયોગે મરવું પડયું. કારણ વિના કર્મ નથી અને કર્મનું પરિણામ પણ કારણ હોય છે. સદ્વિચારો, સદાચાર અને નક્કર મનોબળથી લીધેલ નિર્ણય સારું જ પરિણામ આપે છે. શ્રી રામે વાલીને મારી નાખ્યો હતો તેના ફળસ્વરૃપે બીજા અવતારમાં શ્રી કૃષ્ણને પારધીના હાથે મરવું પડયું હતું. કર્મનો બદલો ચૂકવવો પડે છે.